Tiều đề: Giữ vững ngọn đèn soi đường trong kỷ nguyên số
Tác giả:
Suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta luôn xác định chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động. Chính từ nền tảng ấy, Đảng đã vững vàng chèo lái con thuyền cách mạng vượt qua muôn vàn thử thách, đưa dân tộc từ kiếp nô lệ đến độc lập, từ nghèo nàn lạc hậu đến từng bước phát triển bền vững.
Hiện nay, khi toàn cầu hóa và chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, bên cạnh thời cơ lớn là những thách thức chưa từng có tiền lệ. Trước làn sóng thông tin đa chiều, sự chống phá tinh vi của các thế lực thù địch, và những biểu hiện suy thoái về đạo đức trong một bộ phận cán bộ, việc giữ vững nền tảng tư tưởng và xây dựng đạo đức cách mạng càng trở nên cấp thiết. Đây không chỉ là vấn đề lý luận, mà là yêu cầu thực tiễn để bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ, và bảo đảm sự phát triển bền vững của đất nước trong kỷ nguyên số.
Kiên định nền tảng tư tưởng – Vững vàng bản lĩnh chính trị
Giữa dòng chảy thời đại của chuyển đổi số và toàn cầu hóa, Đảng ta đứng trước những thời vận lớn lao song cũng đối diện với không ít thách thức. Một trong những thách thức nổi bật chính là sự xâm nhập ngày càng tinh vi của các luồng tư tưởng phản động, xuyên tạc, nhằm làm suy yếu nền tảng tư tưởng của Đảng.
Trong bối cảnh ấy, việc kiên định chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh không chỉ là nguyên tắc có tính chất sống còn, mà còn là thước đo bản lĩnh chính trị của mỗi cán bộ, đảng viên.
GIÁ TRỊ KHÔNG THỂ THAY THẾ CỦA NỀN TẢNG TƯ TƯỞNG CÁCH MẠNG
Trải qua hơn 90 năm xây dựng và trưởng thành, Đảng Cộng sản Việt Nam đã lựa chọn và kiên định chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho mọi hành động. Những nguyên lý khoa học, cách mạng, nhân văn của chủ nghĩa Mác – Lênin, khi được tiếp thu và phát triển sáng tạo, linh hoạt qua tư duy Hồ Chí Minh, đã giúp Đảng ta lãnh đạo thành công sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, đổi mới và phát triển bền vững. Chính sự kiên định ấy đã giúp Đảng vững vàng trước mọi thử thách và là cơ sở để cán bộ, đảng viên hôm nay đối mặt với những thách thức mới trong không gian mạng.
Trong thời đại số, khi thông tin lan truyền với tốc độ chưa từng có, các giá trị truyền thống và lý tưởng cách mạng dễ bị xói mòn, phai nhạt dần đi nếu thiếu một điểm tựa tư tưởng vững chắc. Nền tảng tư tưởng của Đảng, vì thế, chính là “lá chắn” vững vàng, kiên định bảo vệ nhận thức và hành động đúng đắn cho mỗi cán bộ, đảng viên – trước những trào lưu, tư tưởng sai trái, phản động đang len lỏi vào mọi ngõ ngách của đời sống chính trị – xã hội.
“ LÁ CHẮN” TƯ TƯỞNG GIỮA MA TRẬN THÔNG TIN SỐ
Với sự bùng nổ của công nghệ thông tin và mạng xã hội, không gian mạng đã trở thành chiến trường mới của đấu tranh tư tưởng. Các thế lực thù địch lợi dụng không gian số để xuyên tạc lịch sử, bôi nhọ lãnh tụ, phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng, cổ xúy cho “đa nguyên, đa đảng” và “tự do tuyệt đối”. Nhiều đối tượng đã dùng mạng xã hội để phát tán thông tin sai lệch về lịch sử kháng chiến, bôi nhọ Chủ tịch Hồ Chí Minh, chống phá chế độ bằng chiêu bài “dân chủ nhân quyền”.
Trước tình hình đó, Nghị quyết số 35-NQ/TW của Bộ Chính trị ngày 22/10/2018 đã xác định rõ: “Bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng là nội dung sống còn, nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân”. Tiếp nối tinh thần đó, Nghị quyết số 21- NQ/TW ngày 16/6/2022 nhấn mạnh việc quản lý cán bộ, đảng viên trong sử dụng không gian mạng, coi đây là một mặt trận mới trong công tác bảo vệ Đảng đồng thời yêu cầu kiên quyết phòng, chống tình trạng ‘tự diễn biến’, ‘tự chuyển hóa’.
Trên thực tế, trong thời gian gần đây, một số cán bộ, đảng viên đã bị xử lý kỷ luật do phát ngôn sai trái, chia sẻ thông tin xuyên tạc trên mạng xã hội. Theo báo SGGP (9/7/2025), có trường hợp cán bộ bày tỏ quan điểm cổ xúy “đa nguyên chính trị”, công khai hoài nghi sự lãnh đạo của Đảng trên nền tảng cá nhân. Bộ Thông tin và Truyền thông cũng ghi nhận nhiều vụ việc vi phạm quy định về thông tin trên mạng, một số bị xử phạt lên tới 10 triệu đồng theo Nghị định 15/2020/NĐ-CP.
Đáng quan ngại hơn, theo cảnh báo của Bộ Công an, một số cán bộ từng là đảng viên bị dụ dỗ, lôi kéo vào các nhóm kín chống phá Nhà nước qua mạng xã hội, trở thành “tay sai tự nguyện” cho các tổ chức phản động nước ngoài.
Những vụ việc nêu trên cho thấy sự nguy hiểm của việc buông lỏng nền tảng tư tưởng, đặc biệt trong bối cảnh mạng xã hội trở thành “kênh dẫn” để các thế lực thù địch gieo rắc thông tin độc hại. Đây không chỉ là vi phạm kỷ luật Đảng hay pháp luật Nhà nước, mà còn phản ánh lỗ hổng trong công tác giáo dục, rèn luyện lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên.
BẢN LĨNH CHÍNH TRỊ BẮT ĐẦU TỪ SỰ VỮNG VÀNG VỀ TƯ TƯỞNG
Tại Hội nghị Trung ương 12 (khai mạc ngày 18/7/2025), Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: “Chúng ta cần tiếp tục nâng cao năng lực quản trị quốc gia, cải cách thể chế, nhưng trước hết phải kiên định nền tảng tư tưởng, giữ vững bản lĩnh chính trị, tăng cường phòng, chống suy thoái trong Đảng.”
Thực tiễn cho thấy, sự lệch lạc về tư tưởng là khởi đầu cho mọi biểu hiện suy thoái. Khi nền tảng tư tưởng bị xem nhẹ, thì tinh thần trách nhiệm, đạo đức công vụ và bản lĩnh chính trị cũng dễ lung lay. Vì vậy, việc giáo dục lý luận chính trị, thường xuyên cập nhật, củng cố nhận thức về chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là yêu cầu bắt buộc đối với mỗi cán bộ, đảng viên – nhất là trong bối cảnh không gian mạng đang tác động mạnh mẽ, sâu rộng tới tư duy và hành vi của giới trẻ.
KIÊN ĐỊNH ĐỂ VỮNG BƯỚC TƯƠNG LAI
Trong kỷ nguyên số, nơi mọi giá trị có thể bị thách thức, thì việc giữ vững nền tảng tư tưởng không chỉ là nhiệm vụ của Ban Tuyên giáo, của hệ thống chính trị, mà là yêu cầu tự thân của từng cán bộ, đảng viên. Kiên định lý tưởng cách mạng, vững vàng trước cám dỗ thông tin sai lệch, và tích cực phản bác các quan điểm sai trái chính là cách thiết thực nhất để bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ và gìn giữ thành quả cách mạng mà bao thế hệ đã hy sinh xây đắp.
Đây không chỉ là vấn đề nhận thức, mà còn là hành động cụ thể trong công việc và đời sống hàng ngày. Mỗi cán bộ, đảng viên kiên định nền tảng tư tưởng, sống và làm việc theo chuẩn mực đạo đức cách mạng sẽ góp phần củng cố niềm tin của nhân dân, tạo sức mạnh tinh thần để Đảng ta tiếp tục dẫn dắt đất nước vượt qua những thách thức của thời đại số.
Xây dựng Đảng về đạo đức – sẵn sàng bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc
Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân” . Đối với Đảng, đạo đức chính là “gốc” của người cán bộ, đảng viên – là nền tảng bảo đảm cho sự lãnh đạo trong sạch, vững mạnh. Bởi ở mỗi cán bộ, đảng viên, sự trong sáng về đạo đức và sự gìn giữ danh dự không chỉ là thước đo nhân cách cá nhân, mà còn là thước đo uy tín và sức mạnh lãnh đạo của Đảng trước nhân dân.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số sâu rộng, cán bộ, đảng viên không chỉ đối mặt với thách thức của kinh tế thị trường mà còn phải ứng xử trước “ma trận” thông tin thật – giả trên không gian mạng. Thiếu nền tảng đạo đức vững, họ dễ bị cuốn vào cám dỗ vật chất, danh vọng ảo, dẫn đến lệch lạc trong nhận thức và hành động. Vì vậy, kiên định và thực hành đạo đức cách mạng là “kim chỉ nam” định hướng mọi quyết định, hành vi của người đảng viên thời đại số.
ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG – KIM CHỈ NAM TRONG KỶ NGUYÊN SỐ
Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, đạo đức cách mạng được kết tinh ở bốn phẩm chất cơ bản: cần, kiệm, liêm, chính và chí công vô tư. Cần là chăm chỉ, tận tụy với công việc, không ngại khó, ngại khổ. Kiệm là tiết kiệm sức dân, tiền của Nhà nước, không xa hoa, lãng phí. Liêm là trong sạch, không tham lam của cải, địa vị. Chính là ngay thẳng, chính trực, bảo vệ lẽ phải. Chí công vô tư là đặt lợi ích của Tổ quốc, nhân dân lên trên hết. Những chuẩn mực ấy không chỉ là giá trị truyền thống của dân tộc mà còn là “tấm lá chắn” bảo vệ cán bộ trước cám dỗ vật chất và những tác động tiêu cực từ môi trường số. Giữ vững đạo đức cũng chính là giữ lấy danh dự – điều thiêng liêng, cao quý nhất mà mỗi cán bộ, đảng viên phải bảo vệ trong mọi hoàn cảnh.
Trong truyền thống cách mạng, đạo đức cách mạng luôn được xem là một phần thiêng liêng của mỗi con người. Với cán bộ, đảng viên, đạo đức lại càng gắn liền chặt chẽ với nhân hiệu. Một cán bộ có thể thiếu sót về chuyên môn, kỹ năng, nhưng nếu đánh mất đạo đức thì cũng đồng nghĩa với đánh mất danh dự và niềm tin mà nhân dân gửi gắm.
Ngược lại, khi giữ gìn đạo đức trong sáng, cán bộ, đảng viên không chỉ bảo vệ được uy tín cá nhân mà còn góp phần xây dựng hình ảnh trong sạch của tổ chức, bồi đắp danh dự chung của Đảng. Chính danh dự tập thể ấy là thước đo bản lĩnh chính trị, là sức mạnh mềm để Đảng giữ trọn niềm tin của nhân dân, nhất là trong bối cảnh môi trường mạng dễ bị lợi dụng để bôi nhọ, xuyên tạc.
Có thể nói, đạo đức và danh dự tạo nên mối quan hệ hai chiều: đạo đức nuôi dưỡng danh dự, còn danh dự là sự phản chiếu trung thực của đạo đức. Khi mỗi cán bộ biết coi trọng cả hai, sức mạnh của Đảng không chỉ đến từ hệ thống chính trị, mà còn từ sự đồng thuận xã hội và niềm tin vững bền nơi nhân dân.
ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG TRONG THỜI ĐẠI MỚI
Trong kỷ nguyên số, khi mỗi phát ngôn, mỗi hành vi trên mạng xã hội đều có thể lan tỏa và tác động mạnh mẽ, đạo đức cách mạng càng trở thành nền tảng sống còn để giữ gìn danh dự của người cán bộ, đảng viên và uy tín của Đảng trước nhân dân.
Trong kỷ nguyên mới, khi Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng với thế giới, đạo đức cách mạng không chỉ mang ý nghĩa “gìn giữ” mà còn mang ý nghĩa “khai mở”. Nó là nền tảng tinh thần để cán bộ, đảng viên đủ bản lĩnh đối diện với những giá trị mới, tiếp thu tinh hoa nhân loại mà không bị hòa tan, đồng thời thể hiện trách nhiệm, minh bạch và uy tín trong mắt bạn bè quốc tế. Chính đạo đức cách mạng trở thành sức mạnh mềm, giúp đất nước khẳng định vị thế, để bước đi của dân tộc trên con đường phát triển không chỉ nhanh, mà còn bền vững và có bản sắc riêng.
Tổng Bí thư Tô Lâm từng phát biểu: “Với bản lĩnh, trí tuệ và sức mạnh Việt Nam, chúng ta đã làm nên Đại thắng mùa Xuân 1975; nhất định chúng ta sẽ tiếp tục giành nhiều thành tựu vĩ đại hơn nữa, lập nên những kỳ tích trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng, vươn mình của dân tộc”. Để thực hiện khát vọng đó, đạo đức cách mạng chính là nền tảng tinh thần để biến khát vọng thành hiện thực. Một dân tộc muốn vươn mình, trước hết phải có một Đảng trong sạch, vững mạnh; mà sự trong sạch, vững mạnh ấy lại bắt đầu từ phẩm chất đạo đức của từng cán bộ, đảng viên. Đạo đức cách mạng, vì vậy, không chỉ là “lá chắn” chống suy thoái, mà còn là “nguồn năng lượng” để khơi dậy ý chí, khát vọng, hun đúc niềm tin và tinh thần sáng tạo – những yếu tố quyết định để viết tiếp những trang vàng chói lọi trong kỷ nguyên mới.
Để làm được điều đó, Đảng không chỉ chú trọng bồi đắp, rèn luyện đạo đức, mà còn phải kiên quyết loại bỏ những biểu hiện thoái hóa, biến chất trong hàng ngũ. Thực tiễn đã chứng minh, Đảng ta luôn kiên định quan điểm “xây đi đôi với chống”: vừa khuyến khích, lan tỏa những giá trị đạo đức tích cực, vừa xử lý nghiêm minh các sai phạm. Mỗi quyết định kỷ luật công khai, minh bạch không chỉ là lời cảnh báo, mà còn là tuyên ngôn chính trị khẳng định: Đảng không dung thứ cho bất kỳ hành vi nào làm hoen ố danh dự cán bộ, làm tổn hại uy tín tổ chức. Đó chính là cách để Đảng giữ cho mình luôn trong sạch, vững mạnh, đủ sức dẫn dắt dân tộc đi tới những mục tiêu phát triển mới.
Xây dựng Đảng về đạo đức trong kỷ nguyên số vì thế không chỉ là nhiệm vụ thường xuyên, mà còn là yêu cầu sống còn. Giữ vững đạo đức cũng chính là giữ lấy danh dự – điều thiêng liêng, cao quý nhất của người cán bộ, đảng viên cũng đồng nghĩa với giữ vững niềm tin của nhân dân đối với Đảng. Đó chính là nền tảng để Đảng luôn giữ vững vai trò lãnh đạo, khẳng định bản chất cách mạng, đạo đức và văn minh trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Mạng xã hội, AI và công nghệ số: Tác động hai mặt đến nhận thức, tư tưởng và hành vi đạo đức
Mạng xã hội, trí tuệ nhân tạo và công nghệ số đã trở thành “người bạn đồng hành” mới của đời sống hiện đại, mở ra cơ hội tiếp cận tri thức, thúc đẩy sáng tạo, gắn kết cộng đồng. Thế nhưng, cùng với những giá trị tích cực ấy, cũng chính các nền tảng này lại tiềm ẩn những mặt trái: tin giả, nội dung xấu độc, sự lệch chuẩn đạo đức và cả nguy cơ lung lay niềm tin chính trị. Nhận diện rõ tính hai mặt ấy là điều kiện tiên quyết để chúng ta vừa khai thác hiệu quả công nghệ, vừa bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng và đạo đức cách mạng trong thời đại số.
AI VÀ CÔNG NGHỆ SỐ – ĐỒNG HÀNH CÙNG XÂY DỰNG ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG TRONG KỶ NGUYÊN SỐ
Sự phát triển vượt bậc của công nghệ số và trí tuệ nhân tạo đã xóa nhòa ranh giới về không gian, rút ngắn khoảng cách thời gian, khiến việc kết nối và chia sẻ thông tin trở nên chưa từng dễ dàng đến thế. Một bài viết, một hình ảnh hay một video có thể từ một góc nhỏ lan ra toàn cầu chỉ trong tích tắc. Điều đó mở ra cơ hội lớn để giáo dục, lan tỏa giá trị nhân văn, bồi đắp đạo đức cách mạng. Nhưng cũng chính sự tức thời, đa chiều ấy lại kéo theo những hệ lụy: tin giả, nội dung độc hại, sự lệch chuẩn trong hành vi, thậm chí tác động đến niềm tin chính trị và lối sống của con người.
AI và nền tảng số cho phép cá nhân hóa việc giáo dục chính trị – đạo đức, giúp mỗi cán bộ, đảng viên nhận được
nội dung phù hợp với độ tuổi, vị trí công tác. Hệ thống học tập trực tuyến, lớp bồi dưỡng chính trị qua môi trường số giúp rèn luyện đạo đức không bị giới hạn không gian, thời gian, mà trở thành quá trình tự giác, liên tục. Đây chính là cách “cập nhật đạo đức cách mạng” để không tụt hậu trong xã hội số.
AI cũng có thể phân tích hành vi trên không gian mạng, từ đó cảnh báo sớm biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” hay suy thoái đạo đức ở cán bộ, đảng viên. Các công cụ giám sát dư luận trực tuyến còn phản ánh thái độ, niềm tin, giá trị đạo đức xã hội, giúp Đảng kịp thời điều chỉnh, chấn chỉnh. Việc nhắc nhở, uốn nắn từ sớm sẽ hạn chế nguy cơ sai phạm kéo dài.
Ứng dụng công nghệ số trong kê khai tài sản, quản lý cán bộ, tiếp nhận phản ánh của nhân dân góp phần hạn chế tiêu cực, lợi ích nhóm. Minh bạch càng cao thì danh dự, đạo đức công vụ càng được giữ gìn. Như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: “Danh dự mới là điều thiêng liêng, cao quý nhất” – công nghệ số hoàn toàn có thể là công cụ bảo vệ danh dự chính trị ấy bằng cơ chế giám sát công khai, rõ ràng.
Trợ lý ảo AI có thể trở thành “người nhắc nhở” trong hành vi ứng xử, cảnh báo khi cán bộ, đảng viên chia sẻ nội dung chưa kiểm chứng hoặc có nguy cơ vi phạm chuẩn mực. Những phần mềm áp dụng quy tắc ứng xử số sẽ góp phần hình thành thói quen đạo đức mới: thận trọng trước khi “nhấn nút chia sẻ”, có trách nhiệm với phát ngôn trực tuyến, tôn trọng sự khác biệt.
AI và công nghệ số đang và sẽ trở thành phương tiện quan trọng giúp nuôi dưỡng, củng cố và lan tỏa đạo đức cách mạng. Khi được khai thác đúng hướng, công nghệ sẽ góp phần làm cho việc rèn luyện đạo đức trở nên thường xuyên, gắn với đời sống số, đồng thời tăng cường tính minh bạch, trách nhiệm và sự nêu gương của cán bộ, đảng viên trong thời đại mới.
MẶT TRÁI CỦA CÔNG NGHỆ SỐI: THÁCH THỨC BẢN LĨNH TƯ TƯỞNG VÀ ĐẠO ĐỨC TRONG KỶ NGUYÊN SỐ
Công nghệ số, mạng xã hội và trí tuệ nhân tạo (AI) đã làm thay đổi tận gốc cách con người giao tiếp, học tập và tiếp nhận thông tin. Nhưng cùng với những tiện ích chưa từng có, chúng cũng phơi bày một mặt trái nguy hiểm: tác động tiêu cực đến nhận thức, tư tưởng và đạo đức xã hội
Theo thống kê của Bộ Thông tin và Truyền thông, mỗi ngày tại Việt Nam có hàng nghìn thông tin sai sự thật xuất hiện trên các nền tảng mạng xã hội. Trong đó, nhiều nội dung dung tục, phản cảm, thậm chí đồi trụy đã len lỏi đến giới trẻ, gây bào mòn giá trị đạo đức truyền thống, như “quả bom nổ chậm”, có nguy cơ phá hủy nhân cách giới trẻ nếu không được kiểm soát.
Không ít bạn trẻ biến mạng xã hội thành “sân khấu” để gây sốc, tạo trào lưu phản cảm nhằm câu “like”, dẫn đến lệch chuẩn hành vi, xa rời thực tế, thậm chí suy giảm trách nhiệm cộng đồng. Đáng lo hơn, có cán bộ, đảng viên vì thiếu kiểm soát trên mạng đã vi phạm chuẩn mực, làm ảnh hưởng đến uy tín tổ chức.
Thuật toán các nền tảng số còn tạo nên “buồng vọng âm”, khiến người dùng chỉ tiếp nhận thông tin một chiều, dễ bị thao túng nhận thức. Các thế lực thù địch lợi dụng điều này, kết hợp AI để tung tin giả tinh vi, gieo rắc hoài nghi, xuyên tạc đường lối của Đảng.
Bên cạnh đó, sự thiếu hụt khung đạo đức trong phát triển AI có thể dẫn đến thiên lệch, phân biệt đối xử, gây bất công xã hội. Báo Nhân Dân đã cảnh báo về nguy cơ “khủng hoảng đạo đức AI”, khi công nghệ phát triển quá nhanh mà thiếu kiểm soát.
Những hệ lụy này đang làm nảy sinh tình trạng “nhạt Đảng, khô Đoàn, xa rời chính trị” ở một bộ phận thanh niên, đe dọa nền tảng tư tưởng và đạo đức cách mạng của Đảng ta.
“NHẠT ĐẢNG, KHÔ ĐOÀN, XA RỜI CHÍNH TRỊ” – HỆ LỤY TỪ LỆCH HƯỚNG TRUYỀN THÔNG VÀ SỐNG ẢO
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội, xuất hiện một thực trạng đáng lo ngại: một bộ phận cán bộ trẻ và thanh niên có biểu hiện “nhạt Đảng, khô Đoàn, xa rời chính trị”. Đây không chỉ là dấu hiệu của sự giảm sút nhiệt huyết chính trị mà còn phản ánh những tác động tiêu cực từ truyền thông lệch hướng, lối sống ảo và sự khủng hoảng về lý tưởng ở một bộ phận giới trẻ.
Khảo sát của Ban Tuyên giáo Trung ương cho thấy, thanh niên là nhóm đối tượng dành nhiều thời gian nhất cho mạng xã hội, nhưng lại ít quan tâm đến các kênh thông tin chính thống. Sự lấn át của tin giả, nội dung giải trí dung tục, lệch chuẩn đã dần thay thế những giá trị chính trị – tư tưởng cần được nuôi dưỡng. Một số người coi chính trị là “xa vời”, thậm chí né tránh thảo luận về Đảng, về Đoàn, dẫn đến tình trạng “vô cảm” với thời cuộc.
Không khó để bắt gặp trên các nền tảng số những hình ảnh giới trẻ chạy theo “trend”, bất chấp các hành vi phản cảm, gây sốc để tìm lượt “like” và “view”. Lối sống ảo khiến nhiều bạn trẻ đánh mất sự gắn kết với tập thể, xa rời thực tiễn, thiếu trách nhiệm với cộng đồng. Thậm chí, có trường hợp cán bộ, đoàn viên vì sa đà vào mạng xã hội mà vi phạm chuẩn mực đạo đức.
Tại Đại hội Đoàn TNCS Hồ Chí Minh toàn quốc lần thứ XI (2017), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã thẳng thắn chỉ ra: “Một bộ phận thanh niên giảm sút niềm tin, phai nhạt lý tưởng cách mạng, sống thực dụng, xa rời truyền thống tốt đẹp của dân tộc… Đoàn cần định hướng giáo dục thanh niên giữ vững bản lĩnh cách mạng, có ý thức nhạy bén chính trị, tích cực đấu tranh ngăn chặn, phản bác những thông tin và luận điệu sai trái… tránh tình trạng ‘nhạt Đảng, khô Đoàn, xa rời chính trị’.” Phát biểu này là lời cảnh tỉnh sâu sắc, cho thấy nguy cơ “nhạt Đảng, khô Đoàn” không còn là hiện tượng cá biệt mà là vấn đề cần được xử lý từ gốc rễ cả về tư tưởng lẫn đạo đức.
Biểu hiện “nhạt Đảng, khô Đoàn” không chỉ dừng ở thái độ thờ ơ chính trị, mà còn kéo theo nguy cơ làm suy yếu mối liên hệ mật thiết giữa cán bộ với quần chúng – vốn là nguyên tắc tồn tại của Đảng ta. Khi một bộ phận cán bộ trẻ mất phương hướng lý tưởng, xa rời quần chúng, sẽ tạo “khoảng trống” để thế lực thù địch lợi dụng, xuyên tạc, gieo rắc hoài nghi, chia rẽ nội bộ. Đây là mối nguy hiện hữu, có thể tác động trực tiếp đến sức chiến đấu và uy tín của Đảng nếu không được nhận diện và khắc phục kịp thời.
GIẢI PHÁP NÂNG CAO BẢN LĨNH CHÍNH TRỊ VÀ ĐẠO ĐỨUC CÁCH MẠNG TRONG ĐẢNG
Không gian mạng đang trở thành “mặt trận nóng” của cuộc đấu tranh tư tưởng. Ở đó, những thông tin xấu độc, luận điệu xuyên tạc, chiêu trò bôi nhọ uy tín Đảng và cán bộ, đảng viên xuất hiện ngày càng tinh vi. Thực tiễn đặt ra yêu cầu cấp bách: Đảng phải xây dựng một “lá chắn” vững chắc cả về lý luận lẫn đạo đức, nâng cao sức đề kháng tư tưởng cho mỗi cán bộ, đảng viên.
BỒI DƯỠNG LÝ LUẬN CHO THẾ HỆ TRẺ – “LÁ CHẮN” VỮNG VÀNG TRÊN KHÔNG GIAN MẠNG
Theo khảo sát của Viện Nghiên cứu Thanh niên, có tới hơn 70% thanh niên Việt Nam sử dụng mạng xã hội trên 3 giờ mỗi ngày. Đây là môi trường học hỏi, giao lưu, nhưng cũng là “cửa ngõ” để các thông tin xấu độc, xuyên tạc, cổ súy lối sống thực dụng, phi chính trị len lỏi.
Nhiều vụ việc cho thấy, một bộ phận thanh niên đã vô tình chia sẻ, tiếp nhận các thông tin sai trái, thậm chí có biểu hiện “nhạt Đảng, khô Đoàn, xa rời chính trị”. Nếu không kịp thời được định hướng, lực lượng trẻ dễ bị dao động, mất phương hướng lý tưởng.
Ban Tuyên giáo Trung ương nhiều lần nhấn mạnh: công tác lý luận chính trị không chỉ dành cho cán bộ lãnh đạo mà phải lan tỏa mạnh mẽ trong đoàn viên, hội viên – lực lượng trẻ đang hàng ngày đối diện với sóng gió thông tin.
Ví dụ như thời gian qua, nhiều mô hình mới được triển khai: lớp học trực tuyến về nghị quyết Đảng, cuộc thi tìm hiểu lịch sử “Tự hào Việt Nam”, hay việc một số trường đại học đưa học phần lý luận vào giảng dạy bằng phương pháp thảo luận, sân khấu hóa, tạo sự hấp dẫn và dễ tiếp nhận.
Để công tác giáo dục lý luận chính trị trong môi trường số thật sự hiệu quả, các tổ chức Đoàn, Hội cần tiếp tục có những bước đi cụ thể. Trước hết, cần xây dựng hệ thống học liệu số hóa về chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, nghị quyết của Đảng dưới dạng video ngắn, infographic, podcast để giới trẻ dễ tiếp cận và chia sẻ. Song song, nên đẩy mạnh các diễn đàn trực tuyến định kỳ, nơi đoàn viên, thanh niên có thể trao đổi, đặt câu hỏi và được cán bộ, giảng viên lý luận chính trị giải đáp trực tiếp. Ngoài ra, các tổ chức Đoàn có thể phát động phong trào “mỗi đoàn viên một bài viết, một clip lan tỏa điều tích cực”, vừa khuyến khích thanh niên chủ động sáng tạo nội dung, vừa hình thành “hàng rào” chống lại thông tin sai trái. Một việc cần làm nữa là tổ chức các khóa bồi dưỡng kỹ năng số và kỹ năng phản biện trên mạng để thanh niên không chỉ “biết” mà còn “dám” đấu tranh, phản bác luận điệu sai trái.
Học tập lý luận chỉ có ý nghĩa khi đi liền với rèn luyện đạo đức. Lời dạy của Bác Hồ: “Có tài mà không có đức là người vô dụng” vẫn nguyên giá trị. Vì vậy, cùng với việc trang bị tri thức chính trị, các tổ chức Đoàn, Hội cần chú trọng tạo môi trường rèn luyện đạo đức cho thanh niên thông qua những việc làm cụ thể. Chẳng hạn, phát động phong trào “Thanh niên tình nguyện vì cộng đồng” với các hoạt động hiến máu nhân đạo, hỗ trợ đồng bào vùng thiên tai, xây dựng nhà tình nghĩa. Khuyến khích thanh niên tham gia các dự án khởi nghiệp sáng tạo gắn với chuyển đổi số, giải quyết những bài toán thực tiễn của địa phương. Đẩy mạnh mô hình “Thanh niên với môi trường xanh”, tổ chức ngày Chủ nhật xanh, phân loại rác, trồng cây gây rừng để nuôi dưỡng ý thức sống trách nhiệm và bền vững. Ngoài ra, có thể triển khai các câu lạc bộ “Kỹ năng số và phản biện”, giúp bạn trẻ vừa rèn bản lĩnh chính trị, vừa hình thành thói quen ứng xử văn minh trên mạng. Đây chính là sự kết hợp hài hòa giữa tri thức chính trị và thực hành đạo đức trong đời sống hàng ngày, góp phần bồi đắp lớp thanh niên “vừa hồng, vừa chuyên” như Bác Hồ từng căn dặn.
NÊU GƯƠNG ĐẠO ĐỨC – NHIỆM VỤ TRỌNG TÂM ĐỂ XÂY DỰNG ĐẢNG TRONG SẠCH, VỮNG MẠNH
Trong mọi giai đoạn cách mạng, Đảng ta luôn coi trọng vai trò nêu gương, nhất là từ những người đứng đầu. Bởi lẽ, cán bộ không chỉ là người tổ chức, lãnh đạo, mà còn là tấm gương để tập thể noi theo. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng nhấn mạnh: “Cán bộ phải nêu gương bằng hành động thực tiễn, nói đi đôi với làm, trên trước dưới sau”.
Trong bối cảnh mới, nêu gương đạo đức của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu, không chỉ là yêu cầu chính trị mà còn là điều kiện tiên quyết để củng cố niềm tin của nhân dân, giữ vững uy tín và sức mạnh lãnh đạo của Đảng. Để tạo sự lan tỏa mạnh mẽ, cần tập trung thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm sau:
Thứ nhất, thể chế hóa trách nhiệm nêu gương thành chuẩn mực bắt buộc. Mỗi cấp ủy cần cụ thể hóa các quy định của Trung ương thành tiêu chí đánh giá cán bộ hằng năm. Người đứng đầu phải gắn trách nhiệm nêu gương với trách nhiệm chính trị, coi đó là thước đo quan trọng trong bổ nhiệm, đề bạt, sử dụng cán bộ.
Thứ hai, biến nêu gương thành nội dung thường xuyên trong sinh hoạt Đảng. Các chi bộ, cấp ủy cần tổ chức sinh hoạt chuyên đề về “tự soi, tự sửa”, yêu cầu cán bộ, đảng viên công khai cam kết tu dưỡng đạo đức và báo cáo kết quả trước tập thể.
Thứ ba, nêu gương phải thể hiện bằng hành động cụ thể. Người đứng đầu cần đi đầu trong thực hành tiết kiệm, chống tham nhũng, lãng phí; trực tiếp tiếp xúc, đối thoại với nhân dân; giải quyết kịp thời những bức xúc của cơ sở. Đây là minh chứng sống động cho tinh thần “nói đi đôi với làm”.
Thứ tư, gắn chặt nêu gương với công tác kiểm tra, giám sát. Ủy ban Kiểm tra các cấp cần tăng cường giám sát việc thực hiện trách nhiệm nêu gương, khen thưởng kịp thời những tấm gương sáng, đồng thời xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm, bất kể chức vụ nào. Thứ năm, phát huy vai trò truyền thông trong lan tỏa gương sáng. Báo chí, truyền thông và mạng xã hội cần tích cực phát hiện, tuyên truyền gương cán bộ tận tụy, liêm chính, gần dân, trọng dân, để tạo hiệu ứng xã hội mạnh mẽ, nhân lên những điển hình tốt, đẩy lùi những biểu hiện tiêu cực.
TĂNG CƯỜNG KIỂM TRA, GIÁM SÁT VÀ ĐỔI MỚI SINH HOẠT ĐẢNG – NHIỆM VỤ CẤP BÁCH ĐỂ GIỮ ĐẢNG VỮNG MẠNH
Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII, XIII) đã chỉ rõ: kiểm tra, giám sát và kỷ luật Đảng là công cụ quan trọng nhằm ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, cũng như những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Để thực hiện tốt nhiệm vụ này, điều trước hết cần làm là siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong toàn bộ hệ thống. Việc kiểm tra, giám sát phải được tiến hành thường xuyên, chủ động và kịp thời, bảo đảm công bằng, nghiêm minh, không có “vùng cấm” hay “ngoại lệ”. Khi cán bộ vi phạm bị xử lý công khai, minh bạch, sẽ củng cố niềm tin của nhân dân vào quyết tâm xây dựng, chỉnh đốn Đảng.
Cùng với đó, sinh hoạt chi bộ phải được đổi mới về nội dung và phương thức, tránh hình thức, chiếu lệ. Các chi bộ cần gắn sinh hoạt với những chuyên đề thiết thực, sát với nhiệm vụ chính trị và yêu cầu thực tiễn. Mỗi buổi sinh hoạt phải là dịp để đảng viên thẳng thắn góp ý, trao đổi, cùng nhau tháo gỡ khó khăn, qua đó biến sinh hoạt Đảng thành “trường học chính trị” sống động.
Nhiệm vụ khác không thể thiếu là gắn kiểm tra, giám sát với tự phê bình và phê bình. Các tổ chức cơ sở Đảng cần xây dựng bầu không khí dân chủ, cởi mở, khuyến khích cán bộ, đảng viên dám nói thẳng, nói thật, dám tự soi, tự sửa. Khi tự phê bình được thực hiện nghiêm túc, hiệu quả, đó sẽ là lá chắn bảo vệ mỗi tổ chức và cá nhân trước nguy cơ suy thoái.
Để kiểm tra, giám sát đạt hiệu quả, cần đặc biệt chú trọng nâng cao năng lực và bản lĩnh của đội ngũ cán bộ kiểm tra, phải thật sự liêm chính, dũng khí, công tâm, khách quan, bởi chính họ là những “người gác cổng” bảo vệ kỷ luật của Đảng. Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ này là yêu cầu cấp thiết, ngang hàng với công tác xây dựng cán bộ lãnh đạo, quản lý.
Song song với nỗ lực từ bên trong, việc phát huy vai trò giám sát của nhân dân và báo chí cũng là nhiệm vụ quan trọng. Nhân dân có quyền và có trách nhiệm tham gia giám sát cán bộ, đảng viên; báo chí cần tích cực phản ánh trung thực, kịp thời những biểu hiện sai phạm. Đây sẽ là “hàng rào hai lớp” giúp ngăn chặn suy thoái từ sớm, từ xa, đồng thời nhân lên niềm tin trong xã hội.
ĐẤU TRANH TRÊN KHÔNG GIAN MẠNG – MẶT TRẬN NÓNG BỎNG
Trước hết cần đẩy mạnh thông tin chính thống, kịp thời và hấp dẫn hơn. Các cơ quan Đảng, Nhà nước, báo chí cần thay đổi tư duy truyền thông, tận dụng mạng xã hội để đưa đến công chúng những thông tin nhanh, trúng, đúng, góp phần định hướng dư luận.
Đồng thời phải xây dựng lực lượng nòng cốt trên không gian mạng. Đội ngũ cán bộ, đoàn viên, hội viên am hiểu công nghệ và có bản lĩnh chính trị cần được tổ chức thành các nhóm phản ứng nhanh, vừa lan tỏa thông tin tích cực, vừa phản bác quan điểm sai trái một cách kịp thời, thuyết phục.
Cần hoàn thiện hành lang pháp lý, tăng cường phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước để xử lý nhanh, nghiêm minh các hành vi lợi dụng không gian mạng chống phá. Đồng thời, yêu cầu các nền tảng mạng xã hội đặt tại Việt Nam có trách nhiệm cao hơn trong gỡ bỏ nội dung vi phạm, bảo đảm môi trường mạng trong sạch, an toàn.
Mỗi tổ chức, đoàn thể cần chủ động tham gia tuyên truyền, định hướng dư luận; mỗi cán bộ, đảng viên phải nêu gương trong chia sẻ, lan tỏa thông tin tích cực; và mỗi người dân cần nâng cao cảnh giác, góp phần xây dựng môi trường mạng trong sạch, lành mạnh. Khi trách nhiệm được phát huy đồng bộ, không gian mạng sẽ trở thành kênh quan trọng củng cố niềm tin và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG VĂN HÓA LÀNH MẠNH
Văn hóa chính trị, văn hóa công sở, văn hóa ứng xử… không chỉ phản ánh bản chất của Đảng cầm quyền, mà còn là “lá chắn mềm” giúp cộng đồng đề kháng với những thói xấu, tiêu cực, lối sống lệch chuẩn. Muốn vậy, cần tập trung vào những nhiệm vụ thiết thực và lâu dài.
Ví dụ như làm mới và nâng cao chất lượng các phong trào văn hóa cơ sở. Những hoạt động như “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, “Gia đình văn hóa”, “Khu dân cư văn hóa” chỉ thật sự có ý nghĩa khi gắn với tinh thần đoàn kết, chia sẻ, trách nhiệm xã hội, chứ không chạy theo hình thức.
Đối với thế hệ trẻ, giáo dục đạo đức và lối sống càng cần được chú trọng. Nhà trường và các tổ chức Đoàn – Hội nên tạo thêm nhiều không gian học đường thân thiện, kết hợp hoạt động ngoại khóa, phong trào tình nguyện,… để các em vừa rèn luyện tri thức, vừa trưởng thành về nhân cách.
Bên cạnh đó, cơ chế, chính sách về phát triển văn hóa phải tiếp tục được hoàn thiện. Từ quản lý lễ hội, bảo tồn di sản đến khuyến khích sáng tác nghệ thuật, tất cả đều cần được đặt ngang hàng với phát triển kinh tế – xã hội, để văn hoá thật sự trở thành nền tảng tinh thần bền vững của xã hội.
Giữ trọn niềm tin, vững bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc
Dẫu biết phía trước còn không ít khó khăn, thách thức do mặt trái của kỷ nguyên số, nhưng với nền tảng tư tưởng vững chắc và đạo đức cách mạng trong sáng, Đảng ta vẫn luôn đủ bản lĩnh để dẫn dắt dân tộc vượt qua mọi thử thách. Mỗi cán bộ, đảng viên giữ trọn niềm tin, kiên định lý tưởng, chính là góp phần củng cố sức mạnh chung để Đảng không ngừng phát triển, đất nước không ngừng lớn mạnh.
Hướng tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV, niềm tin ấy càng phải được nhân lên thành khát vọng, thành hành động cụ thể. Đó không chỉ là sự kiên định tư tưởng và rèn luyện đạo đức, mà còn là quyết tâm đưa dân tộc tiến lên vững vàng trong thời đại công nghệ, khẳng định vị thế Việt Nam trong dòng chảy phát triển của thế giới.
